သီေပါမင္း ၏ ႏွမေတာ္ အရင္းျဖစ္ေသာ မိတၳီလာ စုဖုရားေလး

သီေပါမင္းတြင္ ေမာင္ႏွမ အရင္း သုံးေယာက္ရွိသည့္အနက္မွ အေထြးဆုံး ႏွမေတာ္ ျဖစ္သည္။

ခမည္းေတာ္ မင္းတုန္းမင္းၾကီးႏွင့္ မယ္ေတာ္ ေလာင္းရွည္ မိဖုရားတို႕တြင္ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္ ေလးပါးထြန္းကားခဲ့ရာ အႀကီးဆံုး သမီးေတာ္ ခၽြန္းေတာ္ၿမဳိ႕စား၊ (ေနာက္) မုိင္းကုိင္းၿမဳိ႕စား မင္းသမီး သုသီရိပဘာ၀တီ မွာ အသက္(၈)ႏွစ္ အရြယ္ကပင္ ကံကုန္ေတာ္မူသြားသည္။ ဒုတိယသမီးေတာ္မွာ သုသီရိ ရတနာေဒ၀ီ ျဖစ္၍ ေမာင္ေတာ္ သီေပါမင္း လက္ထက္တြင္ ပုခန္းႀကီးၿမဳိ႕စား ေပး၍ ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီးဟု ထင္ရွားေလသည္။ တတိယႏွင့္ ႏို႕ညာမွာ သီေပါမင္း ပင္ျဖစ္၍ ဓာတ္ပုံထဲမွ မင္းသမီးေလးမွာ စတုတၳႏွင့္ အေထြးဆံုး သမီးေတာ္ သီရိသု႐ုဇာ၀တီ ေနာင္ ေတာ္ သီေပါမင္း လက္ထက္ တြင္ မိတၳီလာၿမဳိ႕ကို ၿမဳိ႕စားေပး၍ မိတၳီလာ စုဖုရားကေလး ဟု ထင္ရွားေလသည္။ မိခင္ ျဖစ္သည့္ ေလာင္းရွည္ မိဖုရားမွာသည္ ရွမ္း အႏြယ္ျဖစ္၍ သီေပါမင္းတို႕ ေမာင္ႏွမ တစ္သိုက္မွာ ရွမ္း ျမန္မာ ကျပား မ်ားပင္ျဖစ္သည္။

မိတၳီလာ စုဖုရားေလးသည္ သီေပါမင္း ပါေတာ္မူခ်ိန္ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္တြင္ အသက္ ၂၆ ႏွစ္ ရွိျပီဟု ဆိုေသာေၾကာင့္ေမြးသကၠရာဇ္မွာ အဂၤလိပ္ သကၠရာဇ္ ၁၈၅၉ ခုႏွစ္ ဟု အနီးစပ္ဆုံး ခန္႕မွန္းႏိုင္သည္။ပါေတာ္မူစဥ္က သီေပါမင္း၏အစ္မေတာ္ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး ႏွင့္ ညီမေတာ္ မိတၳီလာ စုဖုရားကေလးတုိ႔သည္ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက အိႏၵိယသို႕ အတူလုိက္ မလိုက္ ေမးေတာ္မူေသးသည္။ သို႕ရာတြင္ မင္းသမီးမ်ားက "မလုိက္လို" ဟု ျငင္းကာ မႏၱေလး တြင္ ဆက္ေနခဲ့ျပီး အျခားမိဖုရား၊ မင္းသား၊ မင္းသမီး မ်ားကဲ့သုိ႔ နယ္ေျပာင္း မခံၾကရေပ။ အဂၤလိပ္တို႕ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ အတြင္း မင္းေဆြ မင္းမ်ဳိး မ်ားအား ပင္စင္လစာ သတ္မွတ္ရာတြင္ ပထမတန္းစား မင္းသမီးမ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရၿပီး တစ္လ ႐ူပီေငြ ၁၅၀ ရသည္။ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ႐ူပီေငြ ၃၀၀ စီ တိုးျမႇင့္ေပးေလသည္။ ပါေတာ္မူစဥ္က ႏွမေတာ္မ်ားမွာ အပ်ဳိစင္ မင္းသမီးမ်ားျဖစ္ၾကကာ အမေတာ္ ပုခန္းၾကီး စုဖုရားမွာ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး ေစာခြန္ဆို္င္ႏွင့္ လက္ဆက္ကာ မဟာေဒဝီျဖစ္သြားျပီး မႏၱေလးၿမဳိ႕ဆုိင္းတန္းရပ္၌ ေစာ္ဘြား ေတာ္ႀကီး က အုတ္တုိက္ေတာ္ႀကီး တည္ေဆာက္ေပး၍ အေျခြအရံမ်ားႏွင့္ တခမ္းတနား စံရသည္။ပုခန္းၾကီး စုဖုရားႀကီး သည္ သီေပါေစာ္ဘြားႀကီး ႏွင့္ သားသမီးရတနာ မထြန္းကား၍ ဤတြင္ မ်ိဳးဆက္ျပတ္ေလသည္။

ပုံပါ မိတၳီလာ စုဖုရားေလး သည္ သူမ၏အပ်ဳိေတာ္ ခင္ေလးပု ၏ေမာင္ ေမာင္ေက်ာ္လွိမ့္ ဆိုသူႏွင့္ နီးစပ္ခါ လက္ဆက္ ခဲ့ျပီး သားေတာ္ သမီးေတာ္ ေလးဦး ထြန္းကားခဲ့သည္။(၁)သမီးေတာ္ႀကီး၊ (၂)သမီးေတာ္လတ္၊ (၃)သားေတာ္ႀကီး၊ (၄)သမီးေတာ္ကေလးဟု အမည္တြင္ၾကေလသည္။ မိတၳီလာစုဖုရားကေလး သည္ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္ သက္ေတာ္ ၃၆ ႏွစ္တြင္ ၂၉ လမ္းေထာင့္ ေက်ာက္ေသြးတန္း ေနအိမ္ေတာ္တြင္ပင္ ကံကုန္ေတာ္မူသည္။ က်န္ရစ္သည့္ သားေတာ္၊ သမီးေတာ္ မ်ားကုိ အေဒၚျဖစ္သူ ပုခန္းႀကီးစုဖုရားႀကီး ကပင္ ၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ၿပီး ဆိုင္းတန္းရွိ အစ္မ ေတာ္ ဘုရား၀င္း အုတ္တုိက္ေတာ္ သို႔ ေခၚယူကာ အေမြစား အေမြခံ အျဖစ္ ေမြးစားခဲ့ေလသည္။

သမီးေတာ္ႀကီးဆိုသူမွာ ၿမဳိ႕အုပ္ ဦးေမာင္ကေလး ႏွင့္ လက္ဆက္သည္။ သားသမီးမထြန္းကားေပ။ သမီးေတာ္လတ္ မွာ ထိပ္တင္ဦးႀကီး ဆိုသူ ႏွင့္ လက္ဆက္သည္။ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး ကံကုန္ေတာ္မူ၍ စုဖုရားႀကီး၏ က်န္ရစ္ေသာ အေမြပံု ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေမြမႈ မႏၱေလး၌ျဖစ္သည္။ တစ္ဖက္က အိႏၵိယမွ ေမာင္ေတာ္ရင္း သီေပါမင္းမွ တစ္ဖက္ ၊ အေမြစား အေမြခံ သမီးေတာ္ႀကီးႏွင့္ ခင္ပြန္း ဦးေမာင္ကေလးတုိ႔က တစ္ဖက္ျဖစ္၏။ ၾကီးေတာ္ ျဖစ္သူ၏ အေမြကို အေမြစား အေမြခံ တူမ အရင္း ႏွင့္ ဦးေလးျဖစ္သူတို႕ ေဆြမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ျဖစ္ၾကရ ေသာ အေမြမႉပင္ျဖစ္သည္။ သီေပါ မင္း ကုိယ္စား ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွ ေန၍ မင္းတုန္းမင္း၏ သမီးေတာ္ ခၽြန္းေတာင္ထိပ္ေခါင္တင္၊ ေလွသင္းအတြင္း၀န္ႏွင့္ ၀က္မစြတ္၀န္ေထာက္တုိ႔က ေဆာင္ရြက္ ရသည္။ အဆုံးသတ္တြင္ေတာ့ သီေပါမင္းဘက္မွ ကေလးေတြႏွင့္ ဖက္မျဖစ္ေတာ့ ဟူ၍သာ သေဘာပိုက္ကာ အေရးတယူ ေဆာင္ရြက္ အမႉ ဆိုင္ခ်င္း မျပဳခဲ့ေတာ့ေပ၊ ဥပေဒ ေၾကာင္း အရလည္း တူမေတာ္တို႕အား ပုခန္းၾကီး စုဖုရားၾကီးမွ အေမြ စား အေမြခံ အျဖစ္ ေမြးစားျပီးျဖစ္၍ သမီးေတာ္ၾကီးတို႕ဘက္မွပင္ အႏိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ သီေပါမင္း ႏွမေတာ္ မိတၳီလာစုဖုရားကေလး၏ သားသမီးမ်ားသည္ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး၏ အေမြမႈ ေၾကာင့္ တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ တင္းမာသြားၿပီး ကင္းကြာသြားၾကပံုရသည္။ သို႕ေသာ္လည္း သီေပါမင္း တရား နတ္ရြာစံၿပီးေနာက္ စုဖုရားလတ္ ျမန္မာျပည္သို႕ ျပန္လာ၍ စံေနေတာ္ မူသည့္ ေနာက္ပိုင္း တြင္ေတာ့ ေဆြမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ျပန္၍ အဆက္အသြယ္ရွိသြားၾကသည္ ဟု ေလ့လာမိသေလာက္ကို မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။

ကိုးကား
-ဆရာမၾကီး ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး၏ ရတနာပုံ နိဒါန္းႏွင့္ နိဂုံး
- ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္) ေရးသားေသာ ပုခန္းႀကီး စုဖုရားႀကီး၏အေမြမႈ ကလ်ာမဂၢဇင္း ဧၿပီလ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္

အတီး (ဝါးလုံးရွည္)